Ньурбаҕа тимири уһаартылар

Ньурба улууһун Хаҥалас нэһилиэгэр тимир уустарын маҥнайгы республикатааҕы фестиваль буолан ааста. Хаҥалас — ааттаах-суоллаах «Сата» уустара уутуйан үөскээбит сирдэрэ буолар.

---

Тимир уустара бу күрэххэ саха быһаҕын итиэннэ хомус онорууга хайалара ордук сатабыллаах буоларын дакаастаатылар. Республика хас да улууһуттан уопсайа 12 уус кыттыыны ылла. Күрэх сүрүн судьуйатынан дойду тимир уустарын союһун вице-президиэнэ Николай Бурцев үлэлээтэ.

Фестиваль бастакы күнүгэр республика маастардара Сата уустара олорбут былыргы дэриэбинэлэригэр сырыттылар, уһаарыылар барбыт сирдэрин көрдүлэр, аатырбыт уустар сирдэригэр сүгүрүйдүлэр, сиэр-туом оҥордулар.

Хаҥалас олохтооҕо Николай Николаев олохтоох уустар историяларын, үһүйээннэрин, олохторун-дьаһахтарын туһунан олус интэриэһинэйдик кэпсээн-ипсээн тимир уустарын сэҥээртэ.

Былыргылыы тимири уһаарыы ньыматын сөргүтэн Сата хайатыттан булуллубут тааһы уһаардылар. Бэлиэтээн эттэххэ, Хаҥалас нэһилиэгэр бүтэһигин түҥ былыргылыы ньыманан 1940 сыллаахха тимири эллээбиттэрэ биллэр. Быйылгы уһаарыыга Саха сирин аатырбыт уустара Хаҥалас улууһуттан Александр Данилов-Хаҥыл Уус, Бүлүүттэн Николай Гоголев-Бычаа Уус, Иван Павлов-Утум Уус уонна Ньурба ууһа Ариан Афанасьев сүрүн үлэлэри ыыттылар.

Бүлүү маастара Петр Осипов-Төлөн Уус хомус оҥоруутунан үйэтин-сааһын тухары дьарыктанар. Кини үлэлэрэ үгүс биллэр хомусчуттар биһирэбиллэрин ылыан ылаллар. Бэл, соҕуруу кини хомустарын хомусотерапияҕа туһаналлар.

«Сата уус» фестивальга Төлөн Уус хомуһа 6 маастар оҥоһуктарыттан бастыҥ миэстэни ылла. Дьүүллүүр сүбэҕэ Иван Христофоров – Хаҥалас улууһун ууһа, норуот маастара Ньургун Александров — Дьокуускай куорат уонна профессионал-хомусчут Таисия Кучурова үлэлээтилэр. Фестивалы сэҥээрээччи дьон сүргэтин Сунтаар маастардарын Егор Тартаков, Кирилл Петров, Дмитрий Николаев бу күн оҥорон таһаарбыт хомустарын тыаһа абылаата. Хомус оҥоруу күрэҕэр соҕотох дьахтар уус — Бүлүүттэн София Акимова кыттыбыта көрөөччүлэри сөхтөрдө да, биһириннэ да.

Аатырбыт саха быһаҕын онорууга күрэх түмүктэрин таһаары ураты күүтүүлээх буолла. 14 маастар кыттыыны ылла. Манна Ньурба ууһа Ариан Афанасьев оҥорбут быһаҕа хас да өрһттээх тургутууну ааһан, тэҥнээхтэрин булбата. Иккис миэстэни – Ньурба Маарыттан көмүс, тимир маастара Александр Васильев, үһүс миэстэни Үөһээ Бүлүү улууһун Кэнтик нэһилиэгин тимир ууһа Анатолий Афанасьев ыллылар. Фестиваль биир сэҥээриини ылбыт дьаһалынан саха оҥоһуктарын аукциона буолла. Аукциоҥҥа маастардар хомустарын, быһахтарын туруордулар.

Сата тааһын уһаарыы 10-тан тахса чаас ыытылынна. Бу сырыыга 30-тан тахса киилэ рудаттан 11 киилэ тимир тахсан дьону-сэргэни үөртэ.